Του Γιώργου Καλημερίδη
Η
εκπαιδευτική κοινότητα έχει πλέον στα χέρια της το τελικό πόρισμα της
Επιτροπής του Εθνικού Διαλόγου. Ένα κείμενο 130 σελίδων που επιθυμεί να
αποτελέσει τον οδικό δείκτη της μεταρρύθμισης του ελληνικού
εκπαιδευτικού συστήματος. Τα τελικά πορίσματα της Επιτροπής, σύμφωνα με
τον πρόεδρό της, είναι αποτέλεσμα πολλών συζητήσεων, συμμετοχής πάνω
από 120 προσωπικοτήτων από όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης,
δημοσιεύσεων στην ηλεκτρονική σελίδα του διαλόγου και της μαζικής
συμμετοχής της εκπαιδευτικής κοινότητας. Η έκθεση, συνεπώς, σύμφωνα με
τους συντάκτες της, είναι προϊόν συνολικής, συνθετικής προσπάθειας και
διάλογου. Εμείς θα επικεντρωθούμε, όπως δηλώνει και ο τίτλος του άρθρου,
σε μια μόνο διάσταση της έκθεσης, την πρότασή της για το νέο δίχρονο
λύκειο και συνακόλουθα και τον νέο τρόπο εισαγωγής στο πανεπιστήμιο. Σε
μεγάλο βαθμό είναι και το κυρίαρχο στοιχείο της έκθεσης.
Η πρόταση της Επιτροπής Διαλόγου. Η
πρόταση της Επιτροπής Διαλόγου είναι ένα νέο διετές και ισχυρό Λύκειο,
με αξιόπιστο εθνικό απολυτήριο και σε αποσύνδεση από τις εισαγωγικές
εξετάσεις για το πανεπιστήμιο. Δεν τεκμηριώνεται βέβαια γιατί η
αποσύνδεση του Λυκείου από τις εισαγωγικές εξετάσεις θα πρέπει να
σημαίνει και συρρίκνωση του σε δύο χρόνια ή γιατί επιλέγεται μια
εκπαιδευτική δομή που συνεχίζει να αναπαράγει το διαχωρισμό διαφορετικών
εκπαιδευτικών βαθμίδων (δημοτικό-γυμνάσιο-λύκειο) και διακριτών
εκπαιδευτικών δικτύων (γενική-τεχνική εκπαίδευση). Δεν θα μείνουμε όμως
εδώ. Αν καταλαβαίνουμε επίσης καλά, στο τέλος της Δ γυμνασίου, στα 16
θα υπάρχει εξέταση, όπως συμβαίνει και στο αγγλικό εκπαιδευτικό σύστημα,
διότι όπως τονίζεται “ θα είναι το σημείο, όπου θα οριστικοποιείται η
απόφαση των μαθητών και των μαθητριών για τη συνέχεια της εκπαιδευτικής
τους πορείας (σελ. 28)” . Στο νέο διετές Λύκειο κάθε μαθητής θα μπορεί
να μελετάει 6 μαθήματα δύο υποχρεωτικά και τέσσερα μετά από προσωπική
του επιλογή. Τα υποχρεωτικά μαθήματα είναι τα μαθήματα της νεοελληνικής
γλώσσας και λογοτεχνίας και τα αγγλικά. Το πρόγραμμα θα συμπληρώνεται
από την επιλογή που θα κάνει κάθε παιδί από 4 ομάδες : Μαθηματικά-
Πληροφορική, Φυσικές Επιστήμες, Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Πολιτισμός
και Τέχνη. Το κάθε παιδί καταρτίζει ένα ατομικό επί της ουσίας
πρόγραμμα, ενώ εισάγεται η καινοτομία ότι όλα τα μαθήματα θα
προσφέρονται σε δύο επίπεδα : σε βασικό και σε υψηλό. Για να πάρει
κάποιος εθνικό απολυτήριο και άρα να έχει πιθανότητες εισαγωγής στο
πανεπιστήμιο θα πρέπει να έχει επιλέξει τρία μαθήματα υψηλού επιπέδου.
Έχει τη δυνατότητα να πάρει και περισσότερα μαθήματα σε υψηλό επίπεδο,
είτε λόγω ενδιαφέροντος είτε για να διευκολυνθεί στις σπουδές του. Η
παρακολούθηση στα μαθήματα θα αντιστοιχηθεί με διεθνείς μονάδες, ώστε να
διευκολύνεται η κυκλοφορία των μαθητών/μελλοντικών φοιτητών σε άλλα
εκπαιδευτικά συστήματα στο εξωτερικό.
Το νέο πρόγραμμα του Λυκείου έχει και δύο άλλες προϋποθέσεις στο πρόγραμμά του, την εκπόνηση ενός δοκιμίου και τη συμμετοχή σε ένα πρόγραμμα κοινωνικής εργασίας από τη μεριά των νέων. Σύμφωνα με την έκθεση “Τέτοιες δράσεις θα είναι, για παράδειγμα, η προσφορά εργασίας σε μία δομή της τοπικής αυτοδιοίκησης, η συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα της ειδικής αγωγής, των προσφυγικών ομάδων, η βοήθεια σε κατ’ οίκον προγράμματα για ηλικιωμένους, τραυματίες κλπ., σε προγράμματα περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος όπως είναι η αναδάσωση και καθαριότητας του σχολείου ή κοινών χώρων, και άλλες παρόμοιες δράσεις. Ο συντονισμός των προγραμμάτων αυτών θα γίνεται από εκπαιδευτικούς του σχολείου, οι οποίοι θα έχουν την ευθύνη της παρακολούθησης της πορείας των μαθητών, αλλά και της υποστήριξης τους όπου χρειαστεί”. Δεν θα σχολιάσουμε τι μπορεί να σημαίνουν τα παραπάνω για μια χώρα στην οποία έχει πλήρως αποδομηθεί το κοινωνικό κράτος και οι υπηρεσίες του.
Αυτή είναι πολύ συνοπτικά η νέα δομή του Λυκείου η οποία έχει μερικές πολύ σημαντικές καινοτομίες όπως : κοινωνική εργασία, εκπόνηση δοκιμίου, μαθήματα σε βασικό και υψηλό επίπεδο και τα αγγλικά ανώτερου επιπέδου ως βασικό μάθημα. Υπογραμμίζουμε με έμφαση ότι, σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, η συγκεκριμένη πρόταση είναι προϊόν διαλόγου και συλλογικής επεξεργασίας. Ισχύει όντως κάτι τέτοιο; Ή μήπως να το πάρει το ποτάμι και να μιλήσουμε για τους πραγματικούς εμπνευστές της πρότασης; Να το πάρει το ποτάμι.
Το νέο πρόγραμμα του Λυκείου έχει και δύο άλλες προϋποθέσεις στο πρόγραμμά του, την εκπόνηση ενός δοκιμίου και τη συμμετοχή σε ένα πρόγραμμα κοινωνικής εργασίας από τη μεριά των νέων. Σύμφωνα με την έκθεση “Τέτοιες δράσεις θα είναι, για παράδειγμα, η προσφορά εργασίας σε μία δομή της τοπικής αυτοδιοίκησης, η συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα της ειδικής αγωγής, των προσφυγικών ομάδων, η βοήθεια σε κατ’ οίκον προγράμματα για ηλικιωμένους, τραυματίες κλπ., σε προγράμματα περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος όπως είναι η αναδάσωση και καθαριότητας του σχολείου ή κοινών χώρων, και άλλες παρόμοιες δράσεις. Ο συντονισμός των προγραμμάτων αυτών θα γίνεται από εκπαιδευτικούς του σχολείου, οι οποίοι θα έχουν την ευθύνη της παρακολούθησης της πορείας των μαθητών, αλλά και της υποστήριξης τους όπου χρειαστεί”. Δεν θα σχολιάσουμε τι μπορεί να σημαίνουν τα παραπάνω για μια χώρα στην οποία έχει πλήρως αποδομηθεί το κοινωνικό κράτος και οι υπηρεσίες του.
Αυτή είναι πολύ συνοπτικά η νέα δομή του Λυκείου η οποία έχει μερικές πολύ σημαντικές καινοτομίες όπως : κοινωνική εργασία, εκπόνηση δοκιμίου, μαθήματα σε βασικό και υψηλό επίπεδο και τα αγγλικά ανώτερου επιπέδου ως βασικό μάθημα. Υπογραμμίζουμε με έμφαση ότι, σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, η συγκεκριμένη πρόταση είναι προϊόν διαλόγου και συλλογικής επεξεργασίας. Ισχύει όντως κάτι τέτοιο; Ή μήπως να το πάρει το ποτάμι και να μιλήσουμε για τους πραγματικούς εμπνευστές της πρότασης; Να το πάρει το ποτάμι.
Το Διεθνές Μπακαλορέα και οι αριστεροί ντίλερς της ιδιωτικής εκπαίδευσης